خرید و دانلود تحقیق ایمان از دیدگاه متکلمین معتزله

خرید و دانلود تحقیق ایمان از دیدگاه متکلمین معتزله

خرید و دانلود تحقیق ایمان از دیدگاه متکلمین معتزله

ایمان از دیدگاه متکلمین معتزله

مقدمه

مسلک اعتزال یکى از جریان هاى با نفوذ کلامى در عالم اسلام است. این مشرب فکرى، به مقتضاى یکى از اصول اعتقادى خود یعنی، امر به معروف و نهى از منکر، پیوسته در جریان هاى سیاسى نیز درگیر بوده است. البته اصل امر به معروف و نهى از منکر تقریبا مورد قبول همه فرقه هاى اسلامى قرار دارد، اما معتزله تأکید بیشترى بر اهمیت آن دارند، به طورى که آن را جزو اصول پنج گانه خود قرار داده اند، (احمد امین، ضحى الاسلام، ج3، ص64).

معتزله بر اساس برخى نظریات واصل بن عطا پى ریزى شد. اصول اساسى این مکتب که به قول خیاط، یکى از بزرگان اعتزال، هر کس تنها با اعتقاد به آن ها استحقاق نام معتزلى را مى یابد، عبارت است از توحید، عدل، وعد و وعید، منزلة بین المنزلتین و امر به معروف و نهى از منکر، (احمد محمود صبحى، فى علم الکلام، ج1، ص119). مسأله ایمان و کفر اگر چه اصالتا مربوط به بحث منزلة بین المنزلتین است، ولى با دو بحث وعد و وعید و امر به معروف و نهى از منکر هم در ارتباط است.

بنابراین مى توان گفت اهمیت بحث ایمان در نظر معتزله چنان است که تقریبا در سه اصل اعتقادى این مکتب به آن پرداخته شده است. نکته مهم تر آنکه اساس پیدایش این مکتب به همین بحث یعنی، ایمان و کفر، بر مى گردد. گفته شده است که وقتى حسن بصرى در مورد وضعیت فاسق مورد سؤال قرار گرفت، واصل بن عطا که در مجلس حاضر بود رأی خاص ای ابراز کرد که مى توان گفت تازگى داشت.

او گفت فاسق نه کافر است و نه مؤمن. همین اظهار نظر از سوى شاگرد، واصل، باعث شد تا استاد، حسن بصرى، در مورد او بگوید، اعتزل عنا، یعنى از ما فاصله گرفت، که بعدها نام این مکتب از آن مشتق شد، (همان ص184). هدف در این بررسى، محدود به مسأله ایمان از منظر معتزله است که به ناچار بحث کفر و فسق را هم فرا مى گیرد. منبع اصلى در تحقیق حاضر، کتاب شرح الاصول الخمسه از قاضى عبدالجبار معتزلى است. بیشتر آنچه ما از معتزله مى دانیم از رهگذر آثار اوست، که مهم ترین آن ها کتاب عظیم المغنى است که در چهارده جلد چاپ شده است. در مورد زندگى وى رجوع کنید به (احمد محمود صبحى، فى علم الکلام، ج1، ص332).

معناى ایمان

معتزله در تحلیل مفهوم ایمان به معناى لغوى آن توجه اى ندارند. زیرا معتقدند که ایمان، اسلام و دیگر اسامى، اوصاف، به کار رفته در متون اسلامى همگى از معناى لغوى به معناى شرعى نقل شده اند. دلیل آنکه مراد از ایمان نمى تواند به همان معناى لغوى خداوند باشد، آن است که معناى لغوى ایمان همان تصدیق است و به متعلق تصدیق کارى ندارد. با این حساب اگر کسى وجود شیطان را تصدیق کند و یا به وجود دو خدا تصدیق داشته باشد، از جهت لغوى مصدق است و باید مؤمن باشد.

در حالى که این سخن آشکارا باطل است. آنان هم چنین وجوه دیگرى در تأیید آنکه اسامى ایمان، کفر و فسق همگى حقایق شرعى اند، مى آورند، که اکثر آن ها مورد مناقشه است، (سید مرتضى، الذخیره فى علم الکلام، ص538). با توجه به این نکته است که معتزله براى یافتن معناى ایمان به سراغ خود متون اسلامى رفته مى کوشند تا با استفاده از مدح یا ذمى که در کلام الهى از افراد شده است، آن ها را طبقه بندى کرده سپس هر یک از اسامى و اوصاف پیش گفته را به یک طبقه مختص کنند.

نظر قاضى عبدالجبار

قاضى عبدالجبار برداشت خود را از قرآن به صورت زیر نشان مى دهد:

ثواب عظیم، بنى آدم، مثل انبیا استحقاق ثواب دارند (اولیاء الله)

ثواب کم تر، مؤمنین جن و انس مکلف

خرید و دانلود تحقیق ایمان از دیدگاه متکلمین معتزله

برای خواندن ادامه مطلب پروژه تحقیق ایمان از دیدگاه متکلمین معتزله، خرید و دانلود را انجام دهید. تا فایل ورد آن در اختیار شما قرار بگیرد.