بازار سرمایه (بورس ایران)
بازار سرمایه ،بورس ایران : بورس برای اولین بار در کشور بلژیک متولد شد و زمان نخستین پیدایش آن به قرن 15 میلادی باز میگردد. بورس ایران هم در سال 1315 شروع به کار کرد. محل نخستین تجمع بورسی نیز مقابل ملک واندر بورس، یکی از اشراف بلژیکی بود و همانطور که میبینید واژه بورس، نام خود را از این شخص گرفته است. در ابتدا، معاملات بسیار نامنظم و بدون ضابطه بود و افراد با تجمع در این مکان به خرید و فروش میپرداختند، اما رفته رفته بورس قرن پانزدهمی شکل جدیتری به خود گرفته و ورود به آن نیز ضابطهمند شد.
پیدایش بورس در ایران
تاریخ تاسیس بورس ایران به سال 1315 هجری شمسی باز میگردد، یعنی زمانی که ران لوترفلند بلژیکی اساس و پایه این بازار را در ایران بنا نهاد اما به دلیل جنگ جهانی دوم این بازار ادامه پیدا نکرد وماجرای بورس ایران به 25 سال بعد موکول شد و در سال 1341، حضور چند جانبه وزارت بازرگانی، بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، وزارت دارایی و…
اساسنامه نخستین بازار بورس ایران تشکیل شده و تنظیم گردید. باز هم بلژیکی ها برای راه اندازی بازار بورس ایران، به کمک درآمده و در سال 1345 هجری شمسی، به صورت رسمی و قانونی بورس اوراق بهادار ایران تاسیس گردید. نخستین معامله و شروع فعالیت به تاریخ 15 بهمن سال 1346 هجری شمسی انجام پذیرفت، این معامله بورسی نیز روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی بود.
بازار بورس
بازار به جایی گفته میشود که در بستری فیزیکی یا اینترنتی، خرید و فروش یا اصطلاحا معاملات صورت میگیرد. در بازار بورس (Stock Market) بستری فراهم شده است که خریداران و فروشندگان، کالا، سهم یا ارز را معامله کنند
بازار بورس در زمانهای مختلف، شرایط متفاوتی را تجربه میکند. ممکن است گاهی اوقات روندی نزولی در پیش بگیرد که اصطلاحا به آن بازار خرسی میگویند و اگر روند بازار صعودی باشد به آن بازار گاوی خواهند گفت.
در سال 1400 تعداد افرادی که دارای کد بورسی هستند به بیش از 55 میلیون نفر رسید که در مقابل جمعیت 85 میلیون نفری ایران، رقم بالایی به حساب میآید.
انواع بازار بورس
1. بورس اوراق بهادار :
بازار بورس اوراق بهادار تهران (بورس ایران) ، همان بازار مادر بورس است که در آن اوراق بهادار و سهام شرکتها و سازمانهای مختلف به خرید و فروش گذاشته میشود و سهامدارانی حقیقی و حقوقی در آن حضور دارند. در بازار بورس اوراق بهادار، دو گروه از مردم به منظور تامین منافع یکیدیگر و بر اساس قوانینی، دست به معامله میزنند.
2. بازار فرابورس :
یک نمونه کپی شده از بورس اوراق بهادار می باشد با شرایطی ساده تر، زمینه عملکرد بهتر و قوانین آن کمتر سختگیرانه بوده و شرکت ها برای ورود به آن و ارائه سهام خود، مراحل ساده تری را پشت سر میگذارند.
3. بورس کالای ایران :
بورس کالای ایران نیز طبق نامگذاری آن محل خرید و فروش کالا و معاملات بر پایه آن است. در این بورس به طور معمولات فلزات ارزشمند، محصولات پتروشیمی و کشاورزی و … معامله میشوند. این بورس نیز از بازارهای پویای کشور به شمار میرود.
4. بورس انرژی :
نوپاترین بازار بورس در کشور ما است که معاملات انواع انرژی از جمله برق، محصولات شیمیایی و پتروشیمی در آن صورت میگیرد.
5. بورس ارز:
بازار بورس ارز، بازاری جهانی است که در آن معاملات ارزی و جا به جایی میان ارزها صورت میگیرد و با توجه به نرخ ارز، باید انتظار داشته باشیم که اعداد و ارقام بزرگی جا به جا شود. بزرگترین اعضای بازار بورس ارز، بانک ها و موسسات مالی هستند ولی نمی توان شرکت ها و یا حتی مردم عادی را از این دایره بیرون دانست.
انواع سهام
سهام عادی :
با خرید سهام عادی به یک عضو از دارندگان سهام آن شرکت تبدیل شده و در سود و زیان فعالیت اقتصادی آن شریک خواهید شد.
سهام ممتاز :
حق و حدود مشخصی ایجاد میکند و دارنده آن، در این دایره تعیین شده جزو درآمد شرکت ارائه دهنده سهام قرار میگیرد.
اوراق قرضه :
با خرید اوراق قرضه، در بازههای زمانی تعیین شده، سود دریافت کرده و مبلغ سرمایهگذاری شده خود را نیز در تاریخی که از پیش تعیین شده، باز پس خواهید گرفت.
اوراق مشارکت :
با خرید اوراق مشارکت باید سودی علی الحساب دریافت کرده و سود قطعی و سرمایه اولیه خود را نیز در تاریخی که از پیش تعیین شده است، دریافت خواهید کرد.
مزایای سرمایه گذاری در بورس
بیشک یکی از چالش های مهم هر سرمایهگذار، انتخاب بازاری مناسب برای سرمایهگذاری است. بازار بورس ایران با توجه به ریسکپذیری فرد، میزان سرمایه، دانش و مهارت هر فرد متفاوت است. در میان بازارهای موازی موجود، یکی از انتخابهای جذاب برای سرمایهگذاری، بازار بورس است.
از مزایای بازار سرمایه یا بورس ایران از دید اقتصاد کلان میتوان به کنترل حجم پول، میزان نقدینگی و تورم از طریق انتشار سهام و اوراق مشارکت اشاره کرد. برای نمونه هنگامی که میزان نقدینگی در کشور افزایش یابد، دولت میتواند با فروش سهام و انتشار اوراق مشارکت نقدینگی زیاد موجود در جامعه را جمعآوری و به این ترتیب از تورم بیشتر در کشور جلوگیری کرد.
با رشد نرخ تورم، پول کشور در معرض کاهش ارزش قرار میگیرد. اگر افراد نقدینگی خود را در بازار مناسب سرمایهگذاری کنند میتوانند این کاهش ارزش را پوشش دهند. بازارسرمایه این هدف را میتواند به خوبی محقق کند. با سرمایهگذاری در بازار بورس، ارزش دارایی فرد در مقابل تورم حفظ میشود. زیرا با گذر زمان، داراییهای شرکت نیز مشمول تورم شده و ارزش آن افزوده میشود درنتیجه ارزش سهام شرکت افزایش مییابد.
یکی از مهمترین مزایای بورس نسبت به بازارهای موازی، سهولت نقد شوندگی است. اگر شما سرمایهای داشته باشید و آن را وارد بازار مسکن کنید یا کسب و کاری راه بیاندازید، مدتی طول میکشد تا بتوانید سرمایه اولیه خود را بدست آورید و نقد کنید.
5/5